Obecność - strach ma wciąż te same oczy. ABC horroru o nawiedzonym domu (10 zasad)

Najnowszy film Jamesa Wana twórcy pierwszej części Piły i Naznaczonego jest znakomitym przedstawicielem swego gatunku, tj. horroru satanistycznego zatopionym w ogranych do znudzenia schematach, będący wzorcową realizacją kliszy gatunkowej:

1. To jest historia oparta na faktach. Na końcu można zobaczyć prawdziwe zdjęcia dwóch rodzin, których historia opowiedziana jest w filmie.
2. Szczęśliwa rodzina wprowadza się do domu na odludziu. Brak sąsiadów, by dojechać/wyjechać potrzebny jest samochód. Dom ma piwnicę – ukrytą piwnicę zabitą deskami, którą bohaterowie odkryją. Rodzina zainwestowała w dom wszystkie pieniądze, mają problemy finansowe i nie będą mogli z tego względu zbyt beztrosko porzucić nowego domostwa. Na dodatek jest to 7 osobowa rodzina, nie mają więc do kogo tymczasowo się przenieść kiedy pojawią się problemy.
3. Gdy rodzina się przeprowadza ich pies nie chce wejść do domu. Zwierzęta wyczuwają zło o wiele szybciej niż ludzie. Gołębie wpadają na dom i łamią sobie karki. Zegary w domu zatrzymały się na godzinie 3:07. Pierwsze pozornie nieznaczące oznaki zła na początku nie niepokoją rodziny.
4. Najmłodsza córka mówi, że ma nowego „wyimaginowanego” przyjaciela, ma też nową zabawkę-pozytywkę. Kobiety i dzieci jako pierwsze dostrzegają zjawiska paranormalne.
5. Kolejne  oznaki nawiedzenia. Dziewczynki w nocy mówią, że ktoś ciągnie je za nogi. Żona budzi się każdego dnia z kolejnymi siniakami na ciele. Domownicy w nocy czują w domu odór martwego zwierzęcia.
6. Jedna z dziewczynek lunatykuje i w nocy uderza głową w szafę, która była w domu przed ich wprowadzeniem się. Inna córka w nocy widzi postać pod łóżkiem i za drzwiami. Pierwsze oznaki i ukazywanie się ducha.
7. Ojciec musi wyjechać na tydzień. Kobiety zostają w domu same. Sytuacja się pogarsza. Matka szuka pomocy z zewnątrz.
8. Kobieta znajduje pomoc u specjalistów. Specjaliści wykonują reserch, sprawdzają historię domu. W domu oczywiście doszło do morderstwa, a nawet kilku. Źródłem wszelkiego zła w domach zawsze są tragiczne wydarzenia z przeszłości.
9. Naukowymi sposobami zbierane są w domu dowody nawiedzenia, by móc wezwać egzorcystę. Dochodzi do opętania.
10. Walka z opętaniem, egzorcyzmy/próba ucieczki z domu/uwięzienie w domu/ walka o życie.

Jednak Obecność pomimo ogranej fabuły jest filmem dobrym, głównie dzięki konstrukcji filmu (prolog historii opowiadający historię opętanej lalki) i umiejętnej grze na niedopowiedzeniu i budowaniu napięcia (nawet w finalnych scenach na szczęście nie oglądamy popisów efektów specjalnych jak to w przypadku niektórych horrorów, gdzie zdarza się popadanie w przesadę – patrz. Mama). Akcja filmu rozgrywa się w roku 1971 dzięki czemu łatwiej „uwierzyć” i zawiesić „niewiarę”, ponieważ wydarzenia te z dzisiejszej perspektywy odbywały się w przeszłości. Ponadto wprowadzenie wątku sceptycyzmu i podejścia naukowego dzięki Warrenom (Demonolodzy, łowcy duchów, badacze zjawisk paranormalnych, oszuści, świry, albo prościej Ed i Lorraine Warrenowie) sprawia, że to, co dzieje się w domu Perronów jest zjawiskiem ekstremalnie paranormalnym i niezwykłym. Warren wyjaśnia że są:

Trzy etapy opętania:

• Najście: szepty, odgłosy kroków, uczucie czyjejś obecności
• Nękanie: osoba zazwyczaj słaba psychicznie staje się celem siły zewnętrznej. Zdominowanie ofiar, złamanie ich woli, a kiedy opadną już z sił.
• Opętanie

Jednocześnie postaci w filmie jak na horror są dobrze rozbudowane. Na Warrenach ciążą jakieś bliżej niewyjaśnione wydarzenia z przeszłości, które sprawiają, że Ed nie chce by żona wciąż brała udział w ich „badaniach”. Doświadczająca nawiedzenia rodzina jest przekonywająca (krzyki dziewczynek, przerażenie, stuki w domu, hałasy). Najsłabszy w całym zestawie jest ojciec rodziny. Jego rola ogranicza się jak zwykle w tego typu przypadkach do bezsilnej próby ratowania kobiet, gdy te są zamknięte w pokojach.

Dobrze zrealizowanego filmu gatunkowego nie można potępiać, za jego "banalność". (Podobnie jak w przypadku komedii romantycznej nie możemy przecież być rozczarowani, gdy w scenie finałowej bohaterowie wyznają sobie miłość, a w filmie przygodowym odkrywca znajduje skarb). Dlatego Obecność zasługuje na 7/10 ponieważ do końca prawidłowo poprowadzono wątek naukowców, egzorcyzmu i nie przesadzono z efektami specjalnymi.

SPOILER-ZAKOŃCZENIE

Okazało się, że w domu mieszkała kiedyś Betsheba, która była spokrewniona z czarownicami z Salem. Gdy urodziła dziecko zabiła je w hołdzie szatana, potem powiesiła się na drzewie przeklinając wszystkich, którzy zamieszkają na jej ziemi. Potem w domu zamieszkała matka z synem, która zabiła chłopca opętana przez czarownicę. Demon opętał matkę, która po tym jak wszyscy z domu uciekli zabiera ze sobą dwie córki by zabić najmłodsza w domu. Wszyscy ruszają do domu. W ostateczności Ed Warren postanawia dokonać egzorcyzmu sam, nie mogą czekać na księdza. W finalnej scenie udaje się wypędzić demona z ciała Carolyn Perron dzięki egzorcyzmom, Lorriane która przypomniała Carolyne wspomnienia szczęśliwej rodziny i Rogerowi krzyczącemu do zony by zwalczyła demona. Demon opuszcza ciało Carolyne. Dom został oczyszczony, nikt nie zginął. Warrenowie do swojej kolekcji dołączają pozytywkę. KONIEC.

Filmy wpisujące się w podany schemat:

• Mama
• Nienarodzony
• Szepty
• Kronika Opętania
• Kobieta w czerni
• Amityville
• Udręczeni
• Nie bój się ciemności
• Dom snów

 Film kpiący z tego schematu:

• Dom w głębi lasu

Podobne teksty podsumowujące gatunkowe schematy:

• Quest - Percy Jackson i morze potworów
• Komedia romantyczna - To tylko sex
• Filmy przygodowe - Podróż na tajemniczą wyspę