wtorek, 30 grudnia 2014

Hobbit: Bitwa pięciu armii – książka a film, czyli pewien Hobbit na polu bitwy

Dotarliśmy do celu tej długiej trzyletniej podróży. Ostateczny rozdział historii pewnego Hobbita, który wyruszył w niezwykłą podróż króluje aktualnie na ekranach kin (choć w okresie świąteczno-noworocznym konkurencja nie jest zbyt duża). Miała być to wielka kulminacja, widowisko, zwieńczenie (sztucznie utworzonej) trylogii, wielki finał. I tak właśnie było dostajemy: wielką bitwę, a Peter Jackson jest wciąż konsekwentny w kreowaniu Hobbita jako prequela Władcy pierścieni dodając kolejne nawiązania i zapowiedzi wydarzeń, które mają nastąpić.

W części trzeciej do obejrzenia na ekranie nam pozostały jedynie wydarzenia podniosłe i ważkie, walki na śmierć i życie, starcie zbrojne wielkich pięciu armii, uderzenia mieczy, śledzenie taktyki wojennej u wejścia do Samotnej Góry. Możemy zapomnieć o beztroskim rozmawianiu o porze na posiłek, żartach z trolli i poczciwym podejściu do życia Bilbo Bagginsa. 



Bitwa pięciu armii rozpoczyna się w momencie, w którym opuściliśmy naszych bohaterów rok temu: Smaug wypłoszony przez Krasnoludy z Samotnej Góry ruszył rozwścieczony by spalić Miasto na Jeziorze. Na ekranie możemy śledzić pustoszenie miasta, ogień trawiący domy, panikę jego mieszkańców, ratowanie dobytku i typową reakcję władcy Miasta w takim momencie (wywożenie kosztowności). Ataki Smoka w filmie wyglądały imponująco a jego rozmowa z Bardem to pokaz świetnych efektów komputerowych (choć wciąż twierdzę, że nie tak dobrych jak mimika twarzy Golluma z części pierwszej). Film pod względem trzymania tempa jest nierówny (cóż poradzić, taka kolejność wydarzeń). Płoniecie miasta to seria dynamicznych scen, gdzie główną rolę odgrywa Bard, a postacią rozładowującą napięcie ma być Afrid: tchórzliwy sługa władcy Miasta. Niestety postać ta paradoksalnie ma na ekranie więcej „momentów” niż większość Krasnoludów. Śledzimy poczynania tchórza podczas ewakuacji miasta i podczas finalnej bitwy i absurdalnym się wydaje powierzenie mu kolejnych istotnych zadań (pełniej wartę w nocy – nie zauważył przybycia armii Elfów, zaprowadź kobiety i dzieci do wielkiej Sali – przebiera się za staruszkę by nie brać udziału w walce, pilnuj Hobbita – Bilbo bez trudu wydostaje się z Miasta). Oczywistym jest, że nie można było pokazywać jedynie scen batalistycznych, jednak chętniej oglądałabym nieporadność Bilba we wnętrzu Samotnej Góry, przeczesywanie przez Krasnoludy pokładów złota, zamiast poczynań Afrida. Ponadto niestety „szaleństwo Thorina” jest bardzo rozwleczone, dokonano tu sporej psychologizacji postaci (kiedy w książce upór Thorina jest tłumaczony jedynie usposobieniem Krasnoludów do bogactw). W pierwszej części filmu na bohatera kreuje się Barda, to on dowodzi wszystkimi, potem długo czekamy, by bohater po stronie Krasnoludzkiej, tj. Thorin Dębowa tarcza otrząsnął się z zaślepienia złotem i ruszył wraz z wszystkimi do walki. Wielkie wrażenie robią Elfy i król Thranduil na wielkim łosiu (?) z imponującym porożem. Mało niestety było scen takich jak ta, w której Thorin daje Bilbo srebrną kolczugę (przypominam, tę kolczugę, którą potem nosić będzie we Władcy Frodo), jak krasnoludy martwią się o Thorina (Dobra scena rozmowy zatroskanego Bilba z Balinem). Wizualnie wszystko wygląda imponująco i seria dalekich planów robi wrażenie, ale niektóre pojedynki pokazane na ekranie były zbyt długie i patetyczne (ile można dobijać Goblina?). W tej części dla mnie zbyt wiele było walk, za mało „magii” Śródziemna i nie mogłam się doczekać aż Bilbo wróci do Shire.

Jak wspomniałam Jackson konsekwentnie konstruuje Hobbita jako preludium do Władcy pierścieni i oprócz wydarzeń, których się spodziewamy (wszyscy czytali Hobbita, prawda?) pojawia się mnóstwo dodatkowych scen, jak wspomniałam przy okazji Niezwykłej podróży i Pustkowa Smauga.

Dalej możliwe SPOILERY

Podstawowe różnice pomiędzy książką a filmem
(które udało mi się wyłapać, jednak już po ponad roku od przeczytania książki, komentarze, sprostowania, dodatkowe spostrzeżenia, inne ważne różnice mile widziane)

  • Bard zabija Smoka, w książce jednak dokonuje tego dzięki informacjom, które podszepnął mu Drozd – Bard miał szukać odsłoniętego miejsca pod lewą piersią (Dojrzał to miejsce Blilbo, gdy rozmawiał ze Smokiem we wnętrzu Góry – patrz tekst dotyczący Pustkowa Smauga). W książce Bard bierze ostatnią czarną strzałę i zabija Smoka. W filmie natomiast oglądamy dramatyczną walkę, pomoc syna Barda, który mu przynosi strzałę, rozmowę ze Smaugiem, „stworzenie łuku” i użycie ramienia własnego syna by wystrzelić strzałę. W filmie Bard sam dostrzega słaby punkt smoka, strzela i go zabija. 
  • W książce zaraz po pokonaniu smoka Bard zostaje okrzyknięty Królem. W filmie dzieje się to nieco później, gdy wszyscy docierają do brzegu i Bard pojawia się wśród nich żywy. 
  • W książce Władca miasta przeżył, w filmie zostaje przygnieciony przez zabitego Smoka. W książce wspomniane są dalsze losy Władcy miasta, który opuścił Miasto na Jeziorze odbudowywane przez Barda i został zapomniany. Wszystkie poczynania Afrida w filmie są dodane.
  • W książce Krasnoludy dowiadują się o śmierci Smauga od Kruka, którego sprowadził Drozd. W filmie widzą z oddali jak Smok upada.
  • Scena rozmowy Barda z Thorinem i próby negocjacji się zgadzają. W filmie jednak dodano sceny, których Bard wcześniej rozmawia z Królem Elfów i przekonuje go że należy najpierw porozmawiać z Thorinem nim ruszą zbrojnie na Górę.
  • W książce Krasnoludy dowiadują się o nadciąganiu wszystkich wojsk łącznie z wojskami Daina od Kruka i też za pomocą Kruka Thorin komunikuje się z Dainem. W filmie wydaje się, że Thorin tylko czeka, bedac pewnym, że Krasnoludy przybędą, albo nie dzieli się tymi informacjami z Bilbem.
  • Bilbo wydostaje się z Góry i idzie rozmawiać z Bardem i w książce to Bilbo informuje Ludzi i Elfy, że nadciągają Krasnoludy.
  • W książce nie wiadomo co robił Gandalf jak go nie było, pojawia się on nagle, gdy Bilbo wraca do Krasnoludów po tym jak oddał Arcyklejnot Bardowi. 
  • W filmie dodano wszystkie sceny dotyczące tego co się działo z Gandalfem. Jego uwięzienie ponownie w klatce (Gandalfowi często zdarza się być uwięzionym). Z odsieczą w filmie przybywają mu Saruman, Elrond i Galadriela. Walczą z duchami ludzi. Galadriela (znowu przybierając dziwny kolor jak w scenie z Władcy, kiedy opiera się mocy pierścienia) mierzy się z Sauronem i go przepędza na Wschód. Gandalfa ratuje Radagast Bury, który przybywa swym zaprzęgiem króliczym i ucieka z Gandalfem. Ernold zajmuje się osłabioną Gradielą, a Saruman mówi, że zajmie się Sauronem (Z Władcy pierścieni wszyscy wiemy, że Saruman zdradzi dobro i przyłączy się do Saurona). Te wydarzenia w książce są ledwie wspomniane, gdy Bilbo już w drodze powrotnej będąc u Ernolda w Rivendell słyszy jak Gandalf wspomina Elfowi, że „uczestniczył w wielkiej naradzie dobrych czarodziejów, mędrców i mistrzów białej magii i że wreszcie udało  im się wypędzić Czarnoksiężnika z jego mrocznej fortecy w południowej Puszczy”.
  • Odtworzono scenę pokazania Thorinowi Arcyklejonotu, ale w filmie dodano wszystkie sceny powiązane z „szaleństwem Thorina”.
  • W książce Thorin zgadza się oddać Bilbowi jego cześć zysków w zamian za Arcyklejnot – Krasnoludy miały przygotować jego część złota, a Bilbo opuszcza Górę. W filmie Thorin jest wściekły i nie idzie na żadne ustępstwa.
  • W książce Pięć Armii: Gobliny, dzikie wilki (Wargowie), Ludzie, Krasnoludy i Elfy. W Filmie trudniej nieco rozpoznać te pięć armii, ponieważ armie Goblinów składają się z dwóch grup.
  • W filmie do walki doszło nagle. W książce Krasnoludy, ludzie i Elfy wraz z Gandalfem uzgodniły strategię jak walczyć z Goblinami. w ksiażce lepiej jest nakreślony upływający czas i zaznaczone że wiele dni trwało nim poszczególne armie dotarły pod Górę.
  • Bilbo w książce też krzyczał, że nadciągają Orły, ale w książce Bilbo towarzyszy w walce Elfom i  traci przytomność uderzony kamieniem. W książce Bilbo nie widział nic z bitwy bo strącił przytomność, wszystko mu potem opowiadają. W filmie mamy to wszystko pokazane spektakularnie: pojedynek, za pojedynkiem i bardziej czynny udział Bilba w walkach (łącznie z ruszeniem na odsiecz Krasnoludom).
  • W książce kiedy Bilbo oberwał kamieniem miał na sobie pierścień i nikt go nieprzytomnego nie mógł znaleźć póki się nie ocknął po wszystkim. W książce prowadzą go do namiotu, gdzie rany po bitwie leży Thorin i żegna się z Hobbitem. W filmie mamy bardziej spektakularne pożegnanie na polu bitwy.
  • Zgadza się pojawienie Beorna (wielkiego niedźwiedzia). W książce to Beorn pokonał  Bolga nie Thorin.
  • W książce Arcyklejnot zostaje pochowany wraz z Thorinem. W filmie nie jest pokazane co się stało z Arcyklejnotem (chyba?).
  • W książce Kili i Fili giną, ale szczegóły ich śmierci nie są opisane. Udział Turiel w walce i jej opłakiwanie Kiliego są dodane.
  • W filmie wszystkie sceny dotyczące poczynań Turiel i Legolasa są dodane.
  • Bilbo w książce przez znaczną cześć drogi do domu szedł nie tylko z Gandalfem ale i z Beornem (zatrzymali się u niego na jakiś czas), zajrzeli też do Rivendell.
  • Bilbo w drodze powrotnej wrócił też po złoto trolli, które na początku podróży schowali (po tym jak trolle zamieniły się w kamień). Cała droga powrotna Bilba do Shire została skrócona.
  • Zgadza się scena licytacji dobytku Bilba w Shire.
  • W Filmie Legolas mówi Władcy Elfów, że nie może z nim wrócić. Król mu mówi, żeby udał się na wschód i odnalazł syna dobrego człowieka, którego nazywają Obieżyświatem i który może stać się kimś wielkim (Aragorn z Władcy Pierścieni!).
  • Bilbo wraca po 13 miesiącach do Shire, gdy jego dobytek jest licytowany. W filmie dodano scenę udowadniania przez Bilba swojej tożsamości poprzez pokazanie kontraktu, który podpisał z Krasnoludami i wspomnieniu o tym, że Thorin był przyjacielem Bilba.




Film kończy się powrotem Bilba do domu i pokazaniem jak po latach Gandalf ponownie go odwiedza. Moim zdaniem była to najsłabsza część. Serie walk niestety mi się dłużyły, ale z sentymentu zaślepiona magią Śródziemna i tak daję 8/10 choć będzie to film, do którego będę mniej chętniej wracać i oglądać kolejny raz.

czwartek, 25 grudnia 2014

Eliza Graves (Stonehearst.Asylum) – czyli zekranizowane opowiadanie Edgara Alana Poe`go a o wariatkowie.

Stonehearst Asylum (film pojawiający się również pod tytułem Eliza Graves) jest ekranizacją opowiadania mistrza grozy Edgara Allana Poe`a. Historie Poe`go są pierwowzorem wielu opowieści i jego oryginalne mroczne pomysły są częścią dzisiejszej popkultury. Jednym z jego słynniejszych wierszy był mroczny Kruk, który to pojawia się w klasycznym mrocznym odcinku Simpsonów, ostatnio postać samego Edgara odgrywał John Cusack w filmie o tym samym tytule (Kruk 2012), a nawet biednego pisarza wplątano w wątek romansowy serialu telewizyjnego Witches of East End.





Eliza Graves jest ekranizacją opowiadania Poe`go  pt. System doktora Smoły i profesora Pierza. Akcja rozgrywa się w roku 1899 tuż przed nastaniem nowego millenium w zakładzie psychiatrycznym Stonehearst Asylum. Młody psychiatra, absolwent Oksfordu trafia z rozlewiska nieświadomości do małego królestwa wiedzy u progu nowego wieku. Na praktykę do położonego na uboczu okazałego dworu przybywa młody lekarz Edward Newgate (Jim Strugges), w którym dyrektorem jest Doktor Lamb (Ben Kingsley) stosujący zaskakująco humanitarne jak na schyłek wieku metody leczenia swoich pacjentów. Stonehearst różni się od innych tego typu przybytków nie tylko tym, że jego „kuracjuszami” są hrabiowie, książęta, którzy trafili tam głownie ze względu na to iż przynosili wstyd swoim wysoko sytuowanym rodzinom, ale leczeniem przez muzykę (Niewiele terapii wpływa na duszę bardziej kojąco niż muzyka) i próbami rozmawiania, pozwalania pacjentom swobodnie przemieszczać się po zakładzie i brania udziału w niezwykle kulturalnym rozrywkom wraz ze zdrowymi mieszkańcami Asylum (takie jak spotkanie towarzyskie przy akompaniamencie fortepianu), zamiast poddawać ich elektrowstrząsom. Pacjenci leczeni z neurasteni, wczesnego otępienia, homoseksualizmu, epilepsji. Melancholii wydawali się w tym przybytku szczęśliwi i leczeni nowymi nieinwazyjnymi metodami.
Niedługo jednak młody lekarz mógł się kształcić, gdy w mrocznym dworze w nocy usłyszał rytmiczne stukanie z podziemi i gdy się okazało, że nic w tym miejscu nie jest takim jakie się początkowo wydawało.



Siłą tego scenariusza (a w zasadzie opowiadania) niewątpliwie było wprowadzenie wątpliwości kto w tym miejscu był oprawcą, kto bardziej szalony, kto zdrowy, kto humanitarny i współczujący a kto bezduszny. Może wszyscy są obłąkani, a za szaleńców są uznawani zwyczajnie ci którzy nie przystają do aktualnych norm? Niezwykle „współczesne” myślenie jak na historię z przełomu poprzednich wieków. Kto miał rację doktor Lamb czy Salt? Bardzo dobre zakończenie (może i dało się to przewidzieć, ale jednak nieco zaskakujące)

Film ten zwrócił moją uwagę szczególnie nie ze względu na fabułę i jej wspomniane źródła, ale obsadę (zadziwiające, że film ten nie pojawił się w kinowej dystrybucji?).
W roli głównej może nie znana z wybitnej gry aktorskiej, ale jednak wciąż gwiazda Kate Beckinsale, wciąż piękna i wzbudzające męską uwagę (w pięknych sukniach o dziwo jak na pacjentkę wariatkowa) oraz nie kto inny jak Ben Kingsley w roli doktora (bardzo władczy, charyzmatyczny i  bardzo ciekawie sportretowany psychologicznie). Ponadto w filmie występuje Michale Cane (w roli jak dla siebie nieco typowej, ponownie człowieka rozsądnego i oddanego nauce) oraz David Thewilis (mnie wciąż jednak kojarzący się głównie z rolą Profesora Lupina z Harrego Pottera). Reżyserią zajął się Brad Anderson znany głównie chyba z Mechanika a ostatnio nakręcił dobry film Połączenie z Halle Berry.

Jak to bywa w przypadku filmów „na podstawie” to scenariusz i końcowy twist sprawił, że z przyzwoitej 7 (poprawna realizacja, kostiumy, ciekawe charaktery, dobra obsada) film ostatecznie zdobył u mnie słabą, bo słaba, ale jednak 8/10. Generalnie polecam.

SPOILER-ZAKOŃCZENIE
W finalnej scenie Newgate zostaje powstrzymany przez Finna (Newgate chciał otruć pacjentów dodając coś do szampana, którego mieli wszyscy wypić witając Nowy Rok). Newgate zostaje schwytany. Silas chce go poddać elektrowstrząsom ale Newgate wypowiadając swoje ostanie życzenie prosi, by Silas przekazał Eliza zdjęcie, które trzyma w kieszeni. Silas wyciąga zdjęcie i widzi fotografię chłopca, którego zastrzelił. Wspomnienia w nim ożywają trauma przeszłości powraca i Silas ucieka. Finn próbuje dokończyć dzieła Silasa, ale powstrzymuje go Elise i uwalnia Newgete`a. W Asylum wybucha pożar. Wszyscy uciekają (więżniowe z lochów zostają wypuszczeni). Silas przechodzi załamanie nerwowe. Newgate wyznaje Eliz, że pojawił się w Stoneheart tylko dla niej, by ją odnaleźć. Mówi jej, że jest...
Do Stoneheart przybywa mąż Eliz z lekarzem, by wypisać z Asylum Elizę. Gospodyni mówi im, że Eliz została wypisana trzy tygodnie wcześniej. Lekarz pyta się przez kogo. Gospodyni odpowiada mu że przez doktora Newgate`a, na co lekarz odpowiada, że to on jest doktorem Newgatem. Okazuje się, że mężczyzna podający się za Newgate`a był jego pacjentem(!), który zobaczył Eliz na demonstracji z początku filmu (był kolejnym wprowadzanym pacjentem, patologicznym kłamcą, jednym z najpoważniejszych przypadków). Postanowił odnaleźć Eliz, uciekł spod opieki Newgate`a i przyjął jego tożsamość. Silas grający jako pacjent w szachy z Dr. Lambem wypowiada słowa: „Szach…mat”.
Widzimy Eliz i pacjenta Newgate`a tańczących razem jako doktorstwo Lamb w jakimś innym miejscu, gdzie wszyscy są ubrani na biało (prawdopodobnie inny zakład dla obłąkanych). KONIEC.



niedziela, 21 grudnia 2014

Get on Up - Panie James Brown let`s funk!

Biografie są ostatnio “w modzie” do tego stopnia, że w jednym roku na ekranach kin pojawiają się dwa filmy o słynnym projektancie mody, księżnie Monako, kiedy to w roku ubiegłym były popularne produkcje o słynnych reżyserach (więcej w zestawieniu dotyczącym filmów biograficznych). Jak już się rozwodziłam wcześniej dobre biografie są rzadkością.
Filmowcy starając się pokazać „nowe” oblicze postaci, często zapominają o tym, że na ekranie chcemy głownie oglądać to, z czego „gwiazda” była znana. Śledząc historie reżyserów ciekawi jesteśmy procesu kręcenia filmu, kreacji  wizji projektantów,  jak tworzyli wielką modę a aktorów podejrzeć w świecie blichtru i trudów wcielania się w nowe role.
Na wielkie szczęście Tate Taylor o tym pamiętał kręcąc film o jednym z najbardziej znanych twórców estradowych wszech czasów. Są filmy, które bronią się samą muzyką, hitami sprzed lat, których możemy słuchać w kółko (Film Strażnicy Galaktyki miedzy innymi tak dobrze się ogląda dzięki hitom lat `70). James Brown, którego biografię na ekranie oglądamy w Get un Up miał tych hitów wiele, bardzo wiele. 



Film jest wspaniałym przeglądem dorobku muzycznego ojca chrzestnego Soulu. Możemy wysłuchać i obejrzeć jak na estradzie wywija i „ugniata ziemniaki” młody James, poważny biznesmen i prawdziwa gwiazda śpiewając Please Please, Please; It's a Man's Man's Man's World tytułowe Get un up; Night Train, Caldonia i wiele innych, ale gdy rozbrzmiewają na ekranie wiemy, że słyszeliśmy to już nie raz nie dwa może nawet nie utożsamiając  utworu z Jamesem Brownem.
Sztuką jest jednak nakręcić film, wypełniony muzycznymi przebojami, który jednocześnie portretuje Jamesa w na szczęście nieszablonowy sposób. Bolączką wielu biografii jest pokazywanie punkt po punkcie skrawków z życia artysty, kiedy i tak wszyscy dobrze wiemy do czego to zmierza. 
Taylor jednak nakręcił film, w którym poszczególne sceny i wycinki z życia Jamesa są zmontowane tak, że historia prekursora funku i bluesa (Jak sam James mówi nie ma utworu, który leciałby w stacjach radiowych, który by się na nim nie wzorował) jest w pewien sposób zinterpretowana (nie będę tu oceniać, czy prawdziwie, czy nie, czy James był „karierowiczem idącym po trupach”, z trudnym dzieciństwem. To niezbyt istotne. W moim odczuciu film jest spójny).
Oglądamy wyrywki z dzieciństwa, niektóre sceny są brutalnie ucięte, byśmy mogli do nich powrócić na końcu filmu, mając pełny obraz do czego ”doprowadziły” pewne decyzje i wydarzenia z młodości artysty. 
Pomimo tej wyrywkowości poszczególnych etapów kariery mamy jednak w miarę pełen obraz życia prywatnego Jamesa (kolejne małżeństwa, dzieci) wieloletniej przyjaźni z Bobbym Byrdem wraz z „historycznymi” wątkami i „smaczkami” takimi jak spotkanie z Little Richardem (piosenka Tutti Frutti), koncert na którym to Rolling Stones zamknęli występ nie Brown, wyjazd do Wietnamu na koncerty, dzień w którym zastrzelono Martina Luthera Kinga i koncert, który się zaraz po tym wydarzeniu odbył. Smaczkiem w filmie jest również występ Dana Aykroda w roli managera Jamesa Browna. [Aykrod wystąpił w jednym filmie z prawdziwym Brownem w Blues Brothers (Brown grał w tym filmie rolę księdza)].
W filmie tym również zastosowano zabiegi, które bardzo cenię, takie jak bezpośrednie zwracanie się do widza przez Jamesa (gdy wyjaśnia ”hej znalazłem się na imprezie białych, trzeba to zmienić”, „Oni mówią, że ja jestem Show, a oni Biznes, a ja im pokażę, że ja jestem i Show i Biznes!”).
Niewątpliwie też siłą tego filmu jest znakomita kreacja Chadwicka Bosemana w roli Jamesa. W jego wydaniu Brown był zadziorną postacią z krwi i kości, geniuszem muzycznym, zwierzęciem scenicznym (świetne sceny odegranie zachowania Browna na scenie, układy taneczne), niesamowicie pewnym siebie artystą. Ponadto możemy zobaczyć Violę Davis w roli matki Jamesa, Octavię Spencer (świetne krajce obu aktorek Służących) i Nelsana Ellisa (głównie znany z serialu Czysta krew jak sądzę).
Film mógłby być minimalnie krótszy (trwa aż 139 minut), ale zdecydowanie polecam 8/10! let`s Funk!

SPOILER-ZAKOŃCZENIE

Film kończy się domknięciem wątku początkowego z filmu (strzelanina w biurze). James trafia do więzienia. Brown jednak się nie poddaje, organizuje kolejną trasę koncertową. Odwiedza swojego wieloletniego przyjaciela Bobbye`go (z którym się rozstali, kiedy Bobby w końcu postanowił podjąć własną solową karierę). James wręcza Bobby`emu bilety na koncert [jest wtedy opuszczony przez wszystkich (zawsze sam)]. James przygotowuje się do wejścia na scenę. Wychodzi w czerwonym stroju, zaczyna śpiewać, przestaje. Widzi przyjaciela wraz z żoną. Śpiewa. KONIEC.